Sigorta başlangıç yılına bağlı olarak değişen emeklilik sistemi, 1994, 08 ve 18 yıllarında çalışmaya başlayanlar için alternatif emeklilik modelleri oluşturuyor. 3600, 4.500 ve 5.400 günlük prim baz alınarak şekillenen modellerle, belirli koşulları yerine getiren sigortalılar daha erken emeklilik imkânı elde edebilecek. Emeklilik yaşı, gün sayısı ve sigortalılık süresi gibi kriterler dikkate alınarak hazırlanan bu yeni sistem, milyonlarca çalışan için farklı emeklilik yollarını mümkün kılıyor.
Giriş tarihine göre emeklilik şartları yeniden düzenleniyor
SGK düzenlemelerinde yapılan son değişikliklerle, sigorta başlangıç yılına göre şartları tekrar tanımlanıyor. 94, 08 ve 18 yıllarında işe giren sigortalılar için 3.600, 4.500 ve 5.400 günlük prim üzerinden kısmi emeklilik fırsatı sağlanıyor. Emeklilik yaşı ve hizmet yılı birlikte değerlendirilerek hazırlanan bu sistemler, daha kısa sürede emeklilik planı yapan vatandaşlara seçenekli sistemler sunuyor.
Farklı yıllar farklı sistemler
Türkiye’de SGK sistemi, ilk işe başlama yılına bağlı olarak değişiyor. 94, 08 ve 18 gibi önemli tarihlerde çalışmaya başlayanlar için farklı gün sayısıyla erken emeklilik yolları oluşturuluyor. Sosyal güvenlik düzeninde yer alan bu alternatif hesaplamalar, primi eksik olan ya da çalışma süresi sınırlı kalan çalışanlara emeklilik kapısını aralıyor.
94 yılı öncesinde 3600 gün formülü
09.09.1999 tarihinden önce sigortalı olan vatandaşlar, 15 yıl çalışma ve 3.600 gün prim şartlarını tamamladığında erken emeklilik hakkı elde edebiliyor. Bayanlarda yaş sınırı 50, erkeklerde ise 55 olarak belirleniyor. Kesintili çalışma geçmişi olanlar için bu model cazip bir çözüm sağlıyor.
2008 yılında işe başlayanlara 4500 prim günü modeli
2000 ve sonrası sigorta girişi yapılan sigortalılar için kısmi emeklilik şartları daha ağır. Bu grup, 4.500 gün prim ve 25 yıl sigortalılık süresi ile emekliliğe hak kazanabiliyor. Kadınlarda yaş sınırı 58, erkekler 60 yaşında emekliliğe ulaşabiliyor. Bu sistem, prim ödemelerini aksatmayan ancak uzun hizmet süresine ulaşmakta zorlanan çalışanlara kolaylık tanıyor.
2018 sonrası girişlerde 5400 günlük model
2008’den sonra SGK kaydı açılanlar için en ağır erken emeklilik şartları uygulanıyor. Bu grupta yer alan kişiler için 5400 prim günü ve 25 yıl çalışma süresi aranıyor. Kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emeklilik hakkı elde ediyor.
Engelli ve malulen emeklilik seçenekleri
Vergi indirimiyle erken emeklilik
En az %40 sağlık raporu sahip olan çalışanlar, engelli indirimi hakkı ile yaş şartı olmadan emekli olabiliyor. Prim günü ve sigortalılık süresi, engellilik oranına bağlı olarak değişiyor:
– %40 ila %49 arası için 18 yıl ve 4.100 gün,
– %50–59 arası için 16 yıl ve 3.700 gün,
– %60 üstü için on beş yıl ve 3.960 gün gerekiyor.
Malulen emeklilikte sağlık raporu şart
Çalışma gücünün %60’ını kaybeden çalışanlar, sağlık kurulu raporu ile 1800 prim günü üzerinden malulen emekli olabiliyor. Bu uygulama, sadece iş gücü kaybı kalıcı olan kişiler için uygulanabilir. Emeklilikten sonra yeniden işe başlama durumunda emekli aylığı iptal ediliyor.
Prim avantajı ile erken emeklilik
Engelli çocuğu bulunan anneler için özel bir avantajlı sistem uygulanıyor. Bu kadınların prim günlerine her yıl için %25 ekleme yapılıyor. Aynı zamanda bu eklenen günler, emeklilik yaş hesabından eksiliyor. Böylece kadınlar avantajlı biçimde emekli olma hakkı kazanıyor.
Emeklilik stratejisi nasıl olmalı
-
Emeklilik planınızı, ilk SGK girişinize göre belirleyin.
-
Eksik günlerinizi, doğum, askerlik veya yurtdışı borçlanmasıyla doldurun.
-
Engelliyseniz, vergi indirimi gibi ek avantajları değerlendirin.
-
Engelli evladınız bulunuyorsa, ek prim avantajlarından yararlanarak emeklilik yaşınızı öne çekebilirsiniz.